Galaconcert in het Liechtensteinpaleis — onder de Praagse Burcht

Kunstenaars

Wolfgang Amadeus Mozart

Wolfgang Amadeus Mozart, misschien wel de belangrijkste componist aller tijden, was een Oostenrijkse componist uit de late 18e eeuw. Hij werd in 1756 in Salzburg geboren en toonde al vanaf zijn kindertijd een buitengewoon muzikaal talent. Vanaf zijn vijfde componeerde hij meer dan 600 werken, waaronder concerten, symfonieën, religieuze werken en opera's, voordat hij op 35-jarige leeftijd voortijdig overleed. Zijn invloed op volgende generaties kan niet worden overschat. Ludwig van Beethoven schreef over Mozart: "Het nageslacht zal in 100 jaar niet meer zo'n talent zien". Ondanks het enorme succes van zijn composities en de lof die hij in heel Europa ontving, bereikte Mozart weinig financiële zekerheid en werd hij begraven in een ongemarkeerd graf op de St. Marx-begraafplaats in Wenen.

Franz Schubert

Tijdens zijn vrij korte leven was Franz Schubert, een van de grondleggers van de romantiek in de muziek, altijd een ondergewaardeerd genie geweest dat nooit publieke erkenning had gekregen. Alleen zijn familie en vrienden waren enthousiast over zijn muziek, en de meeste van zijn werken werden pas vele jaren na zijn dood ontdekt en gepubliceerd. Franz Schubert werd op 31 maart 1797 geboren in een voorstad van Wenen. Zijn vader en oudste broer waren amateurmusici en leerden hem piano en viool spelen. Op 11-jarige leeftijd zong Schubert in een koor van de parochie Lichtenthal en later deed hij auditie bij Antonio Salieri en werd hij toegelaten tot het keizerlijke koor. In die periode begon de jonge Franz zijn eigen werken te componeren. Toen zijn stem brak, moest hij echter het koor verlaten en in 1814 ging hij werken als leraar op dezelfde parochieschool als zijn vader. Hij bleef componeren en vier jaar later besloot hij te stoppen met lesgeven en zich volledig aan de muziek te wijden. Hierdoor kreeg hij ruzie met zijn vader en had hij moeite om rond te komen. In 1818 ging Schubert naar Wenen, waar hij Vogl ontmoette. Samen gaven ze privéconcerten in kleine aristocratische kringen, waarbij ze voornamelijk liederen speelden, waarvan Schubert er ongeveer 600 schreef. Franz Schubert gaf in zijn hele leven slechts één groot openbaar concert, in maart 1828, dat zeer warm werd onthaald door het publiek. Zijn gezondheid ging echter achteruit en in november van datzelfde jaar stierf hij op 31-jarige leeftijd aan schildklierontsteking.

Antonín Dvořák

Antonin Dvorak wordt beschouwd als een van de bekendste en meest vooraanstaande Tsjechen ter wereld, aangezien zijn muzikale werk al tijdens zijn leven internationale erkenning kreeg. Hij werd in 1841 geboren in een klein Tsjechisch dorpje in een slagersgezin. Op 6-jarige leeftijd begon Dvorak met vioollessen en al snel werd duidelijk dat de jongen een uitzonderlijk muzikaal talent had. Later leerde hij piano en orgel spelen en werkte hij tegelijkertijd in een slachthuis. Toen Dvorak 16 werd, werd hij toegelaten tot de Orgenschool in Praag, waar toekomstige professionele componisten werden opgeleid. Na zijn afstuderen bleef hij in Praag, trad hij toe tot het orkest van Karel Komzak en begon hij actief zijn eigen muziek te componeren. Hij had echter moeite om rond te komen en moest altijd bijverdienen door muziek te spelen in kerken en privélessen te geven. Uiteindelijk werd 1874 een keerpunt in zijn leven toen hij een financiële beurs won van een Oostenrijkse prijswedstrijd voor zijn 15 ingezonden werken. Hierdoor kon hij het orkest verlaten en zich volledig aan het componeren wijden. In deze periode schreef hij zijn Slavische dansen, Moravische duetten en vioolconcert, die hem een overweldigend succes opleverden. In 1892 werd hij uitgenodigd om les te geven aan het New York National Conservatory, waar hij tot 1895 bleef voordat hij naar huis terugkeerde. Hij begon les te geven aan het conservatorium van Praag en werd later directeur daarvan. Tot aan zijn dood in 1904 was hij een succesvol en geliefd componist, zowel in zijn vaderland als over de hele wereld.

Bedřich Smetana

Bedrich Smetana wordt beschouwd als de vader van de Tsjechische klassieke muziek en is vooral bekend om zijn symfonische cyclus Mijn vaderland en de opera De verkochte bruid. Hij werd in 1824 geboren in Litomyšl, een stad in Bohemen. Van kinds af aan ontwikkelde Bedrich Smetana een voorliefde voor volksmuziek en liederen, wat terug te vinden is in zijn oeuvre. Zijn vader speelde ook in een strijkkwartet en leerde de jonge Bedrich viool spelen. De zoon gaf echter de voorkeur aan de piano en gaf zijn eerste pianoconcert toen hij nog maar 6 jaar oud was. In 1943 vertrok Smetana naar Praag, waar hij het Praagse Muziekinstituut bezocht en kennis maakte met het muziekleven van Praag door talrijke klassieke concerten bij te wonen. Destijds zei hij: "... ik zal ooit een Liszt worden in techniek en een Mozart in compositie!". In 1848 opende hij een particuliere muziekschool, die erg populair werd, vooral onder Tsjechische nationalisten – een beweging die dat jaar in opkomst was. Smetana steunde de beweging en schreef een aantal patriottische werken, waaronder twee marsen opgedragen aan het burgerleger. De jaren 1850 waren echter trieste jaren voor de componist. Hij verloor zijn drie dochters, zijn vrouw was ernstig ziek en de critici gaven weinig vleiende recensies over zijn muziek. In 1856 besloot hij een nieuw leven te beginnen in Göteborg, Zweden, waar hij een andere muziekschool opende, werkte als dirigent van de Vereniging voor Klassieke Muziek en professionele erkenning verwierf. In zijn vaderland werd Smetana's talent pas in 1866 erkend met de release van zijn opera "De Brandenburgers". Sindsdien kende zijn carrière ups en downs, maar bereikte zijn glorieuze hoogtepunt toen het publiek voor het eerst zijn symfonische cyclus "Ma Vlast" hoorde, die Smetana componeerde ondanks het feit dat hij doof was geworden.

Johann Sebastian Bach

De naam Bach en het woord musicus waren in Duitsland lange tijd synoniemen, aangezien de wereld 56 musici uit deze familie kende. Maar het was Johann Sebastian Bach, een geniale componist en virtuoos organist, die zijn familienaam glans gaf. Hij werd op 31 maart 1685 geboren in Eisenach, een klein stadje in Thüringen. Op 10-jarige leeftijd werd hij wees en werd hij opgevoed door zijn oudere broer Johann Christoph, die organist was in een naburig stadje. Zijn broer was degene die de jonge Johann Sebastian muziek leerde. Later verhuisde hij naar Lüneburg, waar hij naar een kerkschool ging en op 17-jarige leeftijd de technieken van het viool-, altviool-, piano- en orgelspel onder de knie had. Daarnaast was Bach koorzanger en later, nadat zijn stem was gebroken, assistent-cantor. In 1703 werd Bach aangenomen als hofmusicus in de kapel van hertog Johann Ernst III. Hij verwierf daar zo'n goede reputatie dat hij later werd uitgenodigd om in Arnstadt organist te worden in de Nieuwe Kerk, waar hij zijn beste orgelwerken schreef. In 1723 verhuisde hij naar Leipzig om cantor te worden in de Thomaskerk, waar hij bleef tot zijn dood door een beroerte in 1750. In het jaar van zijn overlijden onderging hij een mislukte oogoperatie, waardoor hij zijn gezichtsvermogen verloor. Tijdens die zware periode hielp zijn tweede vrouw Anna Magdalena hem bij het schrijven van zijn laatste muziekstukken. Bachs artistieke nalatenschap is enorm. Hij componeerde in alle genres van die tijd: oratoria, cantates, missen, motetten, muziek voor orgel, piano en viool.

Antonio Vivaldi

Antonio Vivaldi ging de geschiedenis in als bedenker van het instrumentale concertgenre en als vader van de orkestmuziek. Hij werd op 4 maart 1678 in Venetië geboren. Vivaldi was een zwak en ziekelijk kind dat aan astma leed, maar dat weerhield hem er niet van zich volledig aan de muziek te wijden. Zijn vader, Giovanni Batista, een professioneel violist, leerde zijn oudste zoon Antonio viool spelen. Met zijn vader ontmoette de jonge Antonio de beste musici van Venetië van die tijd en gaf hij concerten in lokale kerken. Hij werkte ook als vioolleraar en later als muziekdirecteur in het weeshuis Ospedalle della Pieta. Ondertussen componeerde hij concerten, sacrale werken en vocale muziek en in 1713 verwierf hij grote bekendheid met zijn sacrale koormuziek. Vivaldi raakte gefascineerd door de wereld van de opera en werkte zowel als operacomponist als impresario in het Teatro San Angelo. In 1717 verkreeg hij een prestigieuze functie aan het prinselijk hof in Manua als directeur van wereldlijke muziek en werkte daar tot ongeveer 1720. In die periode componeerde hij zijn wereldberoemde meesterwerk De vier jaargetijden. In de jaren 1730 nam zijn carrière af omdat zijn muziek uit de mode raakte en de grote componist stierf in armoede. Het duurde twee eeuwen voordat de wereld de muziek van Vivaldi herontdekte en opnieuw waardeerde, omdat deze na zijn dood in de vergetelheid was geraakt. In het begin van de 20e eeuw werden veel voorheen onbekende werken gevonden, die onmiddellijk de harten van de muziekliefhebbers veroverden.

Georges Bizet

Georges Bizet wijdde zijn relatief korte leven van 36 jaar aan het muziektheater. De opera Carmen, de parel van zijn oeuvre, is nog steeds een van de meest opgevoerde opera's ter wereld. Hij werd in 1838 geboren in een muzikaal onderlegd gezin – zijn vader was zangleraar en zijn moeder professioneel pianiste. Op vierjarige leeftijd kon de jonge George al noten lezen en piano spelen, en zes jaar later werd hij ingeschreven aan het Conservatorium van Parijs. Na zijn studie won Bizet de prestigieuze Prix de Rome voor zijn cantate Clovis et Clotilde, waardoor hij zich vijf jaar lang uitsluitend op zijn eigen composities kon concentreren. Van 1857 tot 1860 bracht hij vier vrij zorgeloze jaren door in Italië, waar hij reisde, componeerde en zijn talent ontwikkelde. Na zijn terugkeer in Parijs kreeg hij te maken met tegenslagen en vond hij het erg moeilijk om erkenning voor zijn muziek te krijgen. Om in zijn levensonderhoud te voorzien gaf hij privélessen, componeerde hij lichte amusementsmuziek en maakte hij bewerkingen van pianowerken van andere componisten. Hij had gemakkelijk een succesvol pianist kunnen worden, want hij was een virtuoos pianist en maakte eens indruk op Franz Liszt zelf met de uitvoering van een van Liszts pianocomposities. Maar Georges Bizet was niet op zoek naar een manier om gemakkelijk geld te verdienen en bleef vastbesloten om alleen muziek te componeren. In 1872 schreef hij twee opera's, Djamileh en L'Arlesienne, die zeer koel werden ontvangen, maar nu worden beschouwd als een weergave van Bizets artistieke volwassenheid. Kort voor zijn dood in 1875 ging Carmen in première in de Opéra Comique, maar het oordeel van het publiek was nogal negatief. Hoewel hij tijdens zijn leven nooit publieke bijval heeft gekend, is Georges Bizet nu een van de beroemdste operacomponisten uit de geschiedenis.

Johann Strauss

Johann Strauss Jr., ook wel bekend als de koning van de wals, is de beroemdste Oostenrijkse componist van dansmuziek en operettes. Hij werd in 1825 geboren in een voorstad van Wenen. Hoewel zijn vader, Johann Strauss I, een gerespecteerd componist was, was hij fel gekant tegen de beslissing van zijn zoon om zijn leven aan de muziek te wijden en wilde hij dat hij bankier zou worden. Daarom moest de jongen letterlijk in het geheim leren vioolspelen. Zijn leraar, Franz Amon, was eigenlijk de eerste violist van het orkest van zijn vader. Ondertussen ging de jonge Strauss op verzoek van zijn vader naar de polytechnische hogeschool. In 1844 richtte Johann Strauss Jr. zijn eigen kleine orkest op, dat in verschillende casino's en restaurants optrad. Maar zijn vader, die zeer invloedrijk was in de lokale muziekscene, deed er alles aan om het orkest van zijn zoon te verbieden om op populaire locaties en evenementen te spelen. Dit kon echter nauwelijks voorkomen dat de jonge Strauss een succes werd in Oostenrijk. Na de dood van zijn vader voegde Strauss hun beide orkesten samen en begon hij door Oostenrijk en naburige landen te toeren. Hij en zijn jongere broers, die ook componisten waren, genoten grote bekendheid dankzij hun dansmuziek, die in die tijd zo modern en innovatief klonk. Johann Strauss reisde ook naar de Verenigde Staten, waar hij het record brak door een orkest van 1000 mensen te dirigeren. Tot aan zijn dood in 1899 was Strauss enorm populair dankzij zijn lichte en levendige muziek, vol gelukzaligheid, levenslust en plezier. Zijn werken vieren de schoonheid van de natuur, het ruisen van water, het waaien van de wind en het ritselen van boombladeren.